Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) wykazuje liczne właściwości lecznicze, jednak najbardziej jest znany jako sprawdzony sposób na kurzajki. Mało kto wie, że glistnik jaskółcze ziele łagodzi bóle brzucha, również te, które pojawiają się podczas miesiączki. Jednak mimo wszechstronnych właściwości, może mieć także działanie toksyczne, dlatego nie każdy może sięgać po to zioło. Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) to rosnący pospolicie w całej Polsce chwast. Inne nazwy tego zioła to: glistewnik, ziele od brodawek, złotnik, celidonia, cyndalia, glistnik większy, żółtnik, cencylia, brodawka, brodawnik, jaskółcze gniazdo, sandalina, santalina, zwyciężyjad. Mało kto wie, że roślina ta wykazuje liczne właściwości lecznicze, które w medycynie naturalnej wykorzystuje się od wieków. Glistnik jaskółcze ziele znalazł zastosowanie już w starożytnej Grecji. Dioscorides - grecki lekarz i botanik - wykorzystywał glistnik jako lek przeciwgorączkowy. Z kolei pisarz rzymski Pliniusz przypisywał glistnikowi moc przywracania wzroku jaskółkom, którym uprzednio wydłubano oczy. Stąd prawdopodobnie wzięła się polska nazwa tego zioła. W lecznictwie ludowym wielu krajów uważa się, że sok mleczny wyciekający po złamaniu rośliny to sprawdzony sposób na usunięcie kurzajek. Wykazano też, że glistnik działa przeciwbólowo, obniża ciśnienie krwi i zwalnia akcję serca. Z kolei napar z młodych liści działa żółciopędnie i reguluje czynności przewodu pokarmowego. Ze wstępnych badań wynika także, że wyciągi alkoholowe z tego zioła wykazują aktywność przeciwnowotworową. Zioło to działa przeciwalergicznie, a także - jak wykazały doświadczenia na zwierzętach - zmniejsza lub znosi wstrząs anafilaktyczny. Spis treściGlistnik jaskółcze ziele na kurzajkiGlistnik na bóle brzucha i miesiączkoweJaskółcze ziele na wątrobę - szkodzi czy pomaga?Glistnik - właściwości przeciwnowotworoweJaskółcze ziele - działanie uspokajająceGlistnik jaskółcze ziele na serceGlistnik jaskółcze ziele - skutki uboczneGlistnik - wskazania i przeciwwskazania Glistnik jaskółcze ziele na kurzajki Sok z glistnika ma właściwości wiruso- i bakteriobójcze i jest wykorzystywany w leczeniu kurzajek i innych brodawek, wywołanych przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Współczesna fitoterapia zaleca, aby sokiem przez kilka dni smarować kurzajkę. Niekiedy potrzeba na to więcej czasu, ale podobno - prędzej czy później - kurzajka zniknie. Jaskółcze ziele należy stosować bardzo ostrożnie. Zatarcie oczu sokiem z łodygi może być przyczyną poważnych dolegliwości. Grzybobójcze właściwości glistnika wykorzystywane są zewnętrznie w leczeniu zakażeń skóry Candida albicans i innymi grzybami. Glistnik na bóle brzucha i miesiączkowe Glistnik jaskółcze ziele ma działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, a także moczowych, narządów rodnych, a nawet oskrzeli. Przetwory z glistnika stosuje się także w astmie (dychawicy) oskrzelowej i migrenie. W związku z tym przetwory z ziela glistnika, głównie nalewkę z glistnika, w medycynie naturalnej stosuje się doustnie w bólach brzucha, spowodowanych kolką jelitową, kolką wątrobową lub w obrębie dróg żółciowych. Współczesna fitoterapia poleca stosowanie przetworów z glistnika także w celu łagodzenia bólów miesiączkowych. Poza działaniem rozkurczowym, a co za tym idzie - przeciwbólowym, glistnik wykazuje także działanie moczopędne, żółciopędne i ułatwiające wypróżnienia. Jaskółcze ziele na wątrobę - szkodzi czy pomaga? W ziołolecznictwie glistnik jaskółcze ziele od wieków jest wykorzystywany w leczeniu schorzeń wątroby. Jednak wyniki badań wpływu wyciągów z ziela glistnika na funkcje wątroby są bardzo niespójne. Z jednej strony wskazuje się na działanie ochronne, z drugiej strony pojawiło się szereg doniesień o działaniu Działanie ochronne wyciągów alkoholowych z ziela glistnika związane jest z usprawnieniem przepływu żółci. Jednak coraz częściej odnotowywane są przypadki działania toksycznego, przebiegającego z: powiększeniem wątroby zapaleniem wątroby podwyższoną aktywnością enzymów wątrobowych wysokim poziomem bilirubiny osoczowej Glistnik - właściwości przeciwnowotworowe Ze wstępnych badań laboratoryjnych wynika, że alkaloidy zawarte w glistniku - takie jak: chelidonina sangwinaryna chelerytryna koptyzyna wykazują potencjalne działanie przeciwnowotworowe, co dowiedziono w badaniach na komórkach mięsaka i myszach chorych na chłoniaka. Inni badacze odkryli, że pochodna chelidoniny, zawierająca reszty kwasu tiofosforowego – Ukrain – stosowany razem z gemcitabiną, jest skuteczna w terapii raka trzustki. W badaniach in vivo wykazano skuteczność pochodnej chelidoniny w profilaktyce nawrotów i po chirurgicznym usunięciu guza. Jednocześnie obserwowano pozytywny wpływ na wskaźniki systemu immunologicznego, w tym na poziom Zakres jego stosowania obejmuje leczenie nowotworów, zespołu nabytego braku odporności, a także wirusowego zapalenia wątroby typu C. Ukrain zarejestrowano w National Cancer Institute (Bethesda, Meryland, USA) pod symbolem NSC61570. Jaskółcze ziele - działanie uspokajające Ziele wykazuje też nieznaczne właściwości uspokajające, które są wynikiem działania przeciwskurczowego i przeciwbólowego. W ziołolecznictwie odwar z glistnika stosuje się na ukojenie nerwów i dobry sen. Aby go przygotować, należy 1/2 łyżki stołowej ziela zalać 1 szklanką wody letniej i ogrzewać na parze pod przykryciem 30 min. Odstawić na 10 min i przecedzić. Tak przygotowany odwar można pić 3 razy dziennie 1-2 łyżki stołowe nie tylko na uspokojenie, lecz także na bóle miesiączkowe czy jelitowe. Glistnik jaskółcze ziele na serce Zarówno badania na zwierzętach, jak i badania kliniczne wykazały, że zawarty w glistniku alkaloid o nazwie berberyna zapobiega epizodom niedokrwiennym. Poza tym berberyna wykazuje działanie hipotensyjne, tzn. obniża ciśnienie krwi. Glistnik jaskółcze ziele - skutki uboczne Nawet przy stosowaniu zalecanych dawek, mogą występować łagodne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, tj.: niestrawność nudności biegunki nasilające się przy długotrwałym stosowaniu. Z kolei stosowanie dużych dawek może spowodować: bóle brzucha skurcze przewodu pokarmowego nietrzymanie moczu ospałość bóle i pieczenie w jamie ustnej nadmierne ślinienie nudności biegunki Ciężkie zatrucia charakteryzują się: zawrotami i bólami głowy zaburzeniami świadomości sennością śpiączką spadkiem ciśnienia tętniczego tachykardią¹ Wymienione powyżej działania uboczne zwykle pojawiają się po dłuższym stosowaniu, tj. powyżej dwóch miesięcy i niejednokrotnie są efektem "samoleczenia". Glistnik - wskazania i przeciwwskazania Według The European Scientific Cooperative on Phytotherapy (ESCOP), wskazaniem do stosowania tego zioła może być objawowe leczenie łagodnych i umiarkowanych skurczów wyższego odcinka przewodu pokarmowego, schorzeń pęcherzyka i dróg żółciowych oraz dolegliwości dyspeptycznych (niestrawność). Przeciwwskazaniami do jego stosowania są: niedrożność przewodów żółciowych współistniejące lub przebyte choroby wątroby jednoczesne stosowanie innych leków zaburzających przejściowo funkcje wątroby W przypadku kuracji trwającej dłużej niż cztery tygodnie, wskazane jest badanie poziomu aktywności enzymów Wyciągów z glistnika nie powinno się stosować przy: jaskrze chorobie wrzodowej w czasie ciąży Należy pamiętać, żeby stosować glistnik i preparaty na jego bazie wyłącznie z przepisu lekarza i pod jego kontrolą! Wszystko ze względu na dużą toksyczność tego zioła. Mimo wszechstronnych właściwości leczniczych glistnika, obserwuje się działania zmierzające do eliminacji surowca i jego przetworów z lecznictwa. Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, w ogłoszeniu z dnia 4 sierpnia 2010 r. pisze, że "nie poleca się stosowania produktów leczniczych zawierających ten surowiec roślinny". Z treści ogłoszenia Prezesa URPL, WMiPB wynika, że "ryzyko stosowania surowca do celów leczniczych przeważa nad znikomą korzyścią terapeutyczną". Jednocześnie wskazuje się, że również European Medicines Agency (EMEA) podjęła działania celem wpisania Chelidonium maius na europejską listę ziół, których ryzyko stosowania przekracza akceptowane korzyści lecznicze¹