obejrzyj 01:38 Thor Love and Thunder - The Loop Czy podoba ci się ten film? Lodówka (ang. Ice Box) – struktura, która jest wykorzystywana do gromadzenia i przechowywania jedzenia. Rzeczy znajdujące się w lodówce psują się o 50% wolniej. Do stworzenia lodówki wymagane są 2 samorodki złota, 1 przekładnia, 1 deska oraz stanie przy silniku alchemicznym. Podobnie jak skrzynia, lodówka ma miejsce na 9 przedmiotów lub zgromadzonych stosów. Może zostać zniszczona za pomocą młota oraz Jeleniocyklopa, co powoduje wypadnięcie połowy przedmiotów potrzebnych do skonstruowania lodówki. Można też ją zniszczyć za pomocą berła dekonstrukcji, co powoduje wypadnięcie wszystkich składników. W DLC istnieje jej przenośna wersja - izolacyjny plecak, który tworzy się z rzadszych do zdobycia przedmiotów. W podstawowej wersji gry oraz w DLC, istnieje jej ruchoma wersja - Śnieżny Chester, który posiada 9 slotów. Wytwarzanie[] ×2 ×2 Zastosowanie[] Poniższe przedmioty mogą zostać umieszczone w lodówce. Jedzenie szybciej gnije w ciągu lata, natomiast lodówka pozwala opóźnić gnicie, dzięki czemu można szybciej gromadzić jedzenie na zimę, co sprawia,że lodówka staje się bardzo użyteczna. Ciekawostki[] WX-78 nazywa lodówkę bratem ("PROWADŹ, MÓJ LODÓWKOWY BRACIE"); WX-78 nie ma ogromnej potrzeby budowy lodówki, gdyż może on jeść zepsute jedzenie bez szkody dla zdrowia; występuje w dwóch układankach Maxwella; w podstawowej wersji gry lodówkę tworzy się z drewna, nie wiadomo skąd bierze się w niej metal; DLC[] W DLC - Panowanie Gigantów lodówka pełni nową funkcję, mianowicie ochładzanie termicznego kamienia oraz zatrzymanie procesu roztapiania lodu i lodowej kostki. Prócz tego jest odnawialną strukturą, z racji odnawialności przekładni. Galeria[] LodówkiWilson przegląda zawartość lodówki Wytwarzane przedmiotyNarzędzia Siekiera • Złota siekiera • Kilof • Złoty kilof • Łopata • Złota łopata • Widły • Młot • Brzytwa • Pióro atramentowe • Siodłoróg • Siodło • Siodło wojenne • Eleganckie siodło • Szczotka • Kostka soli Maczeta • Złota maczeta NożyceŚwiatło Ognisko • Obudowane ognisko • Pochodnia • Kask górnika • Dyniowa latarnia • Latarnia Endotermiczne ognisko • Endotermiczne obudowane ognisko Kominek • Morski kominek • Lampa naftowa • Latarnia butelkowa • Obsydianowe ognisko • Pochodnia morska • Latarnia morska Kapelusz ze świecą korkową • Maska nietoperza Zapalniczka Willow () • Grzybowa Lampa • ŚwiatłogrzybPrzetrwanie Pułapka • Pułapka na ptaki • Plecak • Świński plecak • Gorący kamień • Lecznicza maść • Miodowy okład • Śpiwór • Futrzasty śpiwór • Namiot • Parasol • Siatka • Wędka • Papier pakowy Ładny parasol • Przybudówka • Izolacyjny plecak • Luksusowy wachlarz Czapka kucharska () • Małpia durnopiłka • Tropikalny parasol • Odtrutka • Palmowy plecak • Palmowy szałas • Tropikalny wachlarz • Morska torba • Gniazdo Dodo Środek owadobójczy • Ptasi gwizdek Miś Bernie () • Stos Balonów () • Wymowne Serce • Zastrzyk wzmacniający • Balon z wodą • Wirujący wiatraczek Torba łakoci Papier ozdobnyJedzenie Podstawowa działka rolna • Ulepszona działka rolna • Ul • Suszarnia • Garnek • Lodówka Kompostownik Kij małż • Hodowla ryb • Bouchot Wymaga zmiany nazwy Spryskiwacz Plantator grzybowyNauka Maszyna nauki • Silnik alchemiczny • Termometr • Deszczomierz • Proch strzelniczy • Piorunochron • Przewidująca różdżka • Tranzystor() Tranzystor • Strażak Morski silnik alchemiczny • Kostkarka 3000 • Wiertło Kwakena Piec hutniczy • Oscylujący wiatrak Biurko kartografa • Koło garncarskie Laboratorium alchemiczneWalka Włócznia • Mięsna maczuga • Trawiasta zbroja • Drewniana Zbroja • Marmurowa zbroja • Kask futbolowy • Usypiająca strzałka • Podpalająca strzałka • Dmuchawka • Bumerang • Pszczela mina • Zębowa Pułapka Bitewna włócznia () • Bitewny hełm () • Berło tornad • Zbroja z łusek • Gwiazda poranna Trująca włócznia • Muszelkowa zbroja • Wapienna zbroja • Kaktusowa zbroja • Rogaty hełm • Trująca strzałka • Kokonat • Kusza łowiecka • Pałasz Halabarda • Kij korkowy • Płaszcz pancerny • Maska mrówki robotnicy • Zbroja mrówki robotnicy • Morion • Zbroja płytowa • Garłacz Bicz • Drzemkorebka • Porażająca strzałkaStruktury Skrzynia • Tabliczka • Kierunkowskaz • Mała tabliczka • Drewniany płotek • Drewniana furtka • Mury (Mur z trawy • Drewniany mur • Kamienny mur) • Chlew • Klatka na ptaki • Darń Drogi • Drewniana podłoga • Szachownicowa podłoga • Dywan • Królikarnia Jajo pająka () • Łuskowa skrzynia Morska skrzynka • Wapienny mur • Morski mur • Dom świni tubylca • Szałas małp tropikalnych • Pałac delfina butlonosego • Kopiec smogona • Worek piasku • Zamek z piasku • Wężoskórzy dywan Zakorkowana beczka • Darń trawnika • Darń uprawna • Brodowłosy dywan Księżycowy mur • Łuskowa podłoga • Łuskowa podłoga • Szafa • Stolik salonowy • Łuskowy piec • Przyjazny strach na wróble • Doniczkowy sukulent • Replika zabytkowego talerza • Replika zabytkowego naczynia • Replika zabytkowej misy • Replika zabytkowej wazy • Replika zabytkowego krzesła • Replika zabytkowego stołu Świąteczna donica Ołtarz gobblera • Ołtarz warga • Ołtarz świniMateriały Lina • Deska • Kamienny blok • Papirus • Koszmarne paliwo • Fioletowy klejnot Tkanina • Wapień • Samorodek złota • Lód • Pusta butelka • Szczepka koralowca Sadzonka palmy szponiastej • Gruczoł jadowy Księżycowa soczewka • Futro Borsukoniedźwiedzia • Nasionko marmuru • Wosk • Papier woskowanyMagia Mięsna Kukła • Presticylindrator • Manipulator cienia • Fletnia Pana • Człowiek Orkiestra • Mroczna latarnia • Amulet wskrzeszenia • Chłodny amulet • Lodowe berło • Zbroja nocy • Miecz nocy • Nietoperza pałka • Pas głodu • Koszmarny amulet • Płomienne berło • Teleportacyjne berło • Ognisko teleportacji Stary dzwonek Piratokapeluszator • Kapiąca kobza • Okręt między światami Hoknur Pochrumator • Berło Mopsyliszka • Balon między światami Kwiat Abigail () • Zwierciadło optyczne • Księżycowa fontanna • Leniwy DezerterOdzież Wianek • Królicze nauszniki • Słomiany kapelusz • Bawoli kapelusz • Kapelusz pszczelarza • Kapelusz z piór • Krzaczasty kapelusz • Czapka zimowa • Cylinder • Laska • Wytworna kamizelka • Przewiewna kamizelka • Puchowa kamizelka Modny melon • Lodowa kostka • Kapelusz przeciwdeszczowy • Płaszcz przeciwdeszczowy • Czapka z kociszopa • Letnia kamizelka • Kwiecista koszula • Kurtka hibernująca • Oczna parasolka Korona z zębów rekina • Kapelusz mózgomyśli • Kapelusz wężoskórzy • Kurtka wężoskórza • Kombinezon z tłuszczu • Kurtka ze smoły • Wiatrówka • Oczyszczacz powietrza • Kapelusz aerodynamiczny • Absurdasol Maska przeciwgazowa • Hełm korkowy • Kapelusz przeciwpiorunowy • Zwieprzająca maska () Eleganckie gogle • Pustynne gogle • Czerwony grzybelusz • Zielony grzybelusz • Niebieski grzybelusz()Książki Książka "Ptaki świata" • Książka "Zastosowanie ogrodnictwa" • Książka "Opowieści na dobranoc" • Książka "O mackach" • Książka "Koniec jest bliski!" Książka "Radość z wulkanologii"()Majsterkowanie Spektogle • Infrogle • Przyłbica • Ogniskowce • Teleparasol • Punkt teleportacji • UderzaczStarożytne Tulecyt • Tulecytowy mur • Tulecytowy medalion • Amulet leniwego podróżnika • Berło leniwego podróżnika • Amulet magiluminescensji • Amulet konstruowania • Berło leniwego podróżnika • Gwiezdne berło • Berło dekonstrukcji • Siekierokilof • Tulecytowa korona • Tulecytowa maczuga • Tulecytowa zbroja • Tulecytowy strażnikŻeglarstwo Deska surfingowa () • Pomyślny kapelusz () • "Morskie Nogi" () • Drewniana tratwa • Tratwa • Łódź wiosłowa • Łódź ładunkowa • Opancerzona łódź wiosłowa • Obudowana łódź • Zestaw naprawczy • Palmowy żagiel • Żagiel • Wężoskórzy żagiel • Lekki pierzasty żagiel • Żelazne śmigło • Armata • Pułapka morska • Sieć • Luneta • Super luneta • Czapka kapitana • Kapelusz piracki • Kamizelka ratunkowa • Boja • Taran Kwakena • Ekstraktor smoły • Morska stocznia Okrągły korkowy kajakWulkaniczne Obsydianowa siekiera • Obsydianowa maczeta • Obsydianowa włócznia • Obsydianowa kusza łowiecka • Berło wulkaniczne • Obsydianowy kokonat • Wyjąca muszla • Kijek żeglugiArcheologia Narzędzie do rozbrajania • Młotek ślusarski • Miska do płukania złota • Szkło powiększająceRenowacjaWymaga aktualizacjiPlanowanie miastaWymaga aktualizacjiKartografia Zwój mapyPupile Kittykit • Vargling • Ewelet • Giblet • Broodling • GlomglomRzeźbiarstwo Róg obfitości • Fajka • Figura szachowa • Wieża • Skoczek • Goniec • Figura królowej • Figura króla • Figura Borsukoniedźwiedzia • Figura Jeleniocyklopa • Figura Gęsiołosia • Figura Muchosmoka()Cieniste Codex Umbra • Mroczny drwal • Mroczny górnik • Mroczny kopacz • Mroczny wojownik ()Inżynieria Zaufana taśma • Katapulta Winony • Reflektor Winony • Generator Winony • WinonyDary Czerwona petardy • Czerwona latarnia • Wachlarz szczęścia • Głowa smoka • Ciało smoka • Ogon smoka • Gwizdek szczęścia • Szkic figury glinianego Warga • Szkic figury glinianego psa gończegoKosmiczne Księżycowy bożek • Akcesoria portaloweAlchemiaNapar z fobii słabości • Napar z fobii abrogacji • Cząstka psychicznego męstwa • Ogrom psychicznego męstwa • Fiolka sangwinicznej mieszaniny • Kantyna sangwinicznej mieszaniny • Siarkowe kryształy wapna • Siarkowe kryształy saletry • Eksperyment z drzewozbioru

Drwal (Pilarz) Chińska Republika Ludowa - Chiny - Wynagrodzenie, Jak znaleźć pracę Ile wynosi pensja - Drwal (Pilarz) Chińska Republika Ludowa - Chiny? Jak znaleźć pracę - Drwal (Pilarz) Chińska Republika Ludowa - Chiny? Najpopularniejszymi miejscami zatrudnienia są: Pekin (stolica), Szanghaj, Tiencin, Kanton, Shenzhen, Wuhan, Dongguan Wynagrodzenia za pracę: Drwal (Pilarz) Chińska Republika Ludowa - Chiny - USD 788 Średnia wypłata Chińska Republika Ludowa - Chiny - USD 997 Oficjalna waluta: CNY (Renminbi, yuan) Wpływ doświadczenia zawodowego na płace: Doświadczony pracownik: +15% W połowie kariery: +12% Niedoświadczony pracownik: -11% Wykres: (1) Wynagrodzenie - Drwal (Pilarz) (2) Średnia wypłata - Chińska Republika Ludowa - Chiny Wykres: (1) Doświadczony pracownik (2) W połowie kariery (3) Niedoświadczony pracownik Korzyści dla pracowników Ubezpieczenie emerytalne: Bardzo często Ubezpieczenie zdrowotne: Bardzo często Wewnętrzne i zewnętrzne kursy i szkolenia: Nie Plan rozwoju kariery dla pracowników: Rzadko Typowe wymagania pracy Wymagany poziom wykształcenia: Szkoła średnia (Liceum) Licencja zawodowa: Nie wymagane Umiejętność pracy na komputerze: Niekoniecznie Okres próbny w pracy: Nie Język urzędowy: chiński Znajomość języka obcego: To nie jest konieczne Prawo jazdy: Konieczne Doświadczenie zawodowe: Wpływ na wysokość pensji - Małej Formy zatrudnienia: Praca w pełnym wymiarze Praca w niepełnym wymiarze Praca tymczasowa Praca sezonowa Umowa o prace projektowe Samozatrudnienie Sektor przemysłowy: produkcja Czas pracy i płatny urlop wypoczynkowy Tydzień roboczy: Poniedziałek - Piątek Liczba przepracowanych godzin tygodniowo: 40 Nadgodziny: Rzadko Płatne dni urlopu: 5/10/15 (Umowa może być inna) Święta wolne od pracy: 11 Przerwa na lunch: Tak Długość przerwy obiadowej: 30 minut Elastyczne godziny pracy: Bardzo często Stopa bezrobocia Chińska Republika Ludowa - Chiny - Wiek emerytalny Chińska Republika Ludowa - Chiny - 50-60 Zobacz wynagrodzenia innych zawodów - Chińska Republika Ludowa - Chiny Podobne pracy: Murarz Pracownik fizyczny (Pracownik załadunku) Leśniczy Sprzątacz / sprzątaczka Złota rączka Wynagrodzenie - Drwal (Pilarz): (1) Chińska Republika Ludowa - Chiny (2) Malezja (3) Indonezja Wynagrodzenie - Chińska Republika Ludowa - Chiny: (1) Drwal (Pilarz) (2) Ochroniarz (3) Leśniczy

Drzewo chusteczkowe, biała dama, drzewo duchów − pod tymi tajemniczymi nazwami kryje się jedno z najpiękniej kwitnących drzew z dalekiego Orientu. Oto wszystko co warto wiedzieć o uprawie dawidii chińskiej. Kto widzi kwitnącą dawidię po raz pierwszy, ten przeciera oczy ze zdumienia. Jak to możliwe, by w koronie drzewa powiewały tysiące śnieżnobiałych chusteczek? Tajemnica wyjaśni się, gdy przyjrzymy się gałązce „drzewa chusteczkowego” – jak się je potocznie nazywa – z bliska. Davidia involucrata to drzewo o szerokiej, rozłożystej koronie, osiągające w naturze do 20 m wysokości. Występuje w kilku prowincjach południowych Chin, w górskich lasach na wysokości 1100-2600 m Jedyny w swoim rodzaju gatunek odkrył w 1868 roku francuski zakonnik, a zarazem przyrodnik obeznany z roślinami, zwierzętami i minerałami – Armand David. Ponownie znalazł drzewo w 1897 r. francuski misjonarz Paul Guillaume Farges. Wreszcie, na początku XX wieku, w 1902 roku, angielski „łowca roślin”, Ernest Henry Wilson, przywiózł z Chin do Anglii większą ilość nasion, dzięki czemu dawidia zaczęła podbijać europejskie parki i ogrody. Dawidia chińska jest gatunkiem rzadkim, toteż w Chinach została uznana za zagrożoną wyginięciem i wpisana do „Czerwonej księgi roślin”. Jej pień jest pokryty łuszczącą się korowiną barwy cynamonowej. Soczyście zielone sercowate liście przypominają liście lipy, brzeg mają piłkowany, a pod spodem są delikatnie omszone. Młode mają barwę brązową, jesienią zaś przebarwiają się na żółto. Na jednym drzewie wyrastają zarówno kwiaty jednopłciowe: męskie i żeńskie, jak i obupłciowe. W kulistym kwiatostanie, zwisającym na długiej szypule, przeważają kwiaty męskie z purpurowymi pylnikami, żeński jest często tylko jeden i wyróżnia się swoją wielkością. Po kwitnieniu (maj i czerwiec) zawiązuje się zwykle jeden owoc – brązowy pestkowiec wielkości małej śliwki, zawierający 3-5 nasion. W europejskich ogrodach uprawia się prawie wyłącznie mniej wrażliwą odmianę Vilmorina, var. vilmoriniana, która występuje tylko w Syczuanie i różni się od formy typowej liśćmi nagimi na spodniej stronie. Starsze kwitnące drzewa można podziwiać przede wszystkim w ogrodach botanicznych i kolekcjach dendrologicznych w strefie cieplejszego klimatu umiarkowanego. Zasadniczo tolerują spadek temperatury do -25°C, ale potrafią też zaskakiwać znacznie wyższą mrozoodpornością. Młode drzewka dawidii chińskiej oferowane są przez niektóre renomowane szkółki, ale najlepiej i najwygodniej kupować je w internetowych sklepach ogrodniczych. Handlowcy często używają chwytliwych określeń, takich jak „drzewo duchów” czy „biała dama”. Pamiętajmy o tym, że oprócz dzikiego gatunku spotyka się też odmianę 'Sonoma', która znacznie wcześniej wchodzi w okres kwitnienia. Dawidię można również spróbować rozmnożyć samemu przez sadzonki lub odkłady, a także z siewu, ale wtedy na jej kwitnienie trzeba czekać kilkanaście lat. Oczyszczone z miąższu pestki wysiewamy jak najszybciej po zbiorze do skrzynki napełnionej torfowym substratem i przez zimę przetrzymujemy w temperaturze kilku stopni powyżej zera. Musimy uzbroić się w cierpliwość, bo kiełkowanie następuje nieraz dopiero po 18 miesiącach. Stanowisko, uprawa, zabiegi W zachodniej części Polski uprawa dawidii jest jak najbardziej możliwa. Tylko młode drzewka, do piątego roku życia, wymagają starannego okrywania na zimę. Gleba powinna być żyzna, próchniczna, głęboka i niezbyt sucha, a stanowisko słoneczne lub najwyżej lekko ocienione, osłonięte od zimnych i wysuszających wiatrów. Maksymalna wysokość drzewa to 10-12 m, najlepiej prezentuje się ono z większej odległości. Jego wielką zaletą jest dobra zdrowotność – nie bywa atakowane przez szkodniki ani choroby. Nie wymaga cięcia, jedynie pędy obumarłe i uszkodzone trzeba usuwać wczesną wiosną. Glebę wokół młodych egzemplarzy warto ściółkować skoszoną trawą lub przekompostowaną korą dwa razy do roku: na wiosnę i jesienią, a dodatkowo można stosować nawóz mineralny dla róż w dawkach podanych na opakowaniu.

Mundurki są tylko wspomnieniem, a na zabawy nie trzeba zakładać białej bluzki i granatowej spódnicy. Jednak czy to jedyne zmiany, jakie zaszły w ciągu ostatnich sześćdziesięciu lat w polskiej szkole?Bożena Woźniak do podstawówki w Warszawie poszła w roku 1950. Technikum ekonomiczne kończyła już we Wrocławiu. W roku 1950 wzorcowy uczeń ubrany był w granatowy mundurek z białym kołnierzykiem (odpinanym) i tarczą (przyszytą) na rękawie. Na plecach miał tornister, a w ręce granatowy worek na kapcie. – Na głowie nosił granatowy beret, ostatecznie granatową czapkę – uśmiecha się. – Mama kupiła mi czapeczkę z kolorowego misia. Przed wejściem do szkoły zdejmowałam ją i chowałam do torby, bo w drzwiach stała dyrektorka i cofała do domu uczniów w nieodpowiednim nakryciu (taki półokrągły ze wzmacnianej tektury) starsi uczniowie zastępowali teczkami.– Mamo, jakimi teczkami? – pyta Anita Głąb.– Takimi zwykłymi, z rączką na grzbiecie.– Dyrektorskimi?– Można tak teczce były książki, na przykład szóstoklasista nosił zeszyty (koniecznie z bibułą) i podręczniki do: polskiego, matematyki, fizyki, historii, geografii, biologii, śpiewu, wychowania technicznego, no i religii. Tak, do religii, bo wtedy uczono jej jeszcze w szkołach. I obowiązkowo piórnik (w młodszych klasach prostokątne, drewniane pudełko z wysuwanym wieczkiem), a w nim ołówki, temperówkę, gumkę, kredki, stalówki i obsadki, jakaś szmatka do wycierania stalówki. Bo wieczne pióro było dla starszych uczniów. Małolaty pisały zwykłymi piórami. W ławkach były nawet specjalne otwory na kałamarze. – Takie ławki to ja jeszcze pamiętam – śmieje się Grzegorz i Grzegorz Głąbowie rozpoczęli naukę praktycznie w tym samym czasie. Grzegorz w roku 1976, Anita dwa lata później. Uczniowie obowiązkowo nosili wtedy fartuszki (stylonowe, brrr), z białym kołnierzykiem (przyszywanym lub przypinanym) i tarczą na rękawie. W worku mieli obuwie zmienne – nieśmiertelne juniorki. Jeśli zostały w domu, nie raz, nie dwa trzeba było po nie wracać.– W starszych klasach po wyjściu ze szkoły zdejmowałam fartuch, bo to wstyd był wracać w nim do domu – śmieje się Anita Głąb. – Szczególnie kiedy dostałam rewelacyjny sweter, francuski, z pierwszych klasach obowiązkowo książki i zeszyty nosiło się w tornistrach. Te może nie były szczególnie atrakcyjne, ale już piórniki stanowiły powód do dumy.– Najmodniejsze były chińskie, zamykane na magnesy – mówi Grzegorz.– I koniecznie chińskie, pachnące gumki – dodaje sprawa, że zaraz przyszedł kryzys i szkolna wyprawka zrobiła się bardziej siermiężna, rodzice polowali na zeszyty, kredki i szkole średniej rygory były już luźniejsze. Mundurków nie było, od uczniów wymagano „schludnego” i niezbyt ostentacyjnego ubierania się. Makijaż nie był mile widziany, farbowanie włosów także. Chłopcom zalecano marynarkę. – Ja kończyłem technikum żeglugi śródlądowej – mówi Grzegorz. – Mundur nosiłem więc do matury. Inna sprawa, że za moich czasów większość nauczycieli tolerowała dżinsy, jeśli ktoś wymagał pełnego munduru, to na dżinsy zakładało się szkolne spodnie.– A pamiętacie reklamówki? – uśmiecha się Anita. – Zeszyty i książki nosiłam w zachodnich reklamówkach kupowanych za pięć złotych pod Feniksem (wrocławski dom towarowy). Z napisem Aldiczy zdjęciem galopującego konia.– Modne były też raportówki – mówi Grzegorz. – I kurtki moro farbowane na czarno. Za te kurtki ganiało nas książek niewiele się zmienił od lat 50. Z tornistrów zniknęły podręczniki do religii, znalazły się za te do przysposobienia (rocznik 1993) i Michał (rocznik 2002), dzieci Anity i Grzegorza, zaczynały szkołę już w XXI wieku. Poza krótką przygodą z mundurkami za czasów ministra Romana Giertycha, właściwie ograniczeń w stroju szkolnym nie odczuwają.– Ograniczeń nie było, był za to festiwal mody – wzdycha Monika. – Przychodziła moda na jakieś buty, spodnie czy bluzki i obowiązkowo trzeba było je mieć. Metka była współczesnych tornistrach można napisać pracę naukową. Monika zwracała uwagę na to, jaki bohater kreskówki zdobi jej plecak i piórnik. W szkole Michała pojawili się już uczniowie z plecakami na kółkach... Żeby nie było wątpliwości, ciągną je zwykle rodzice. W tornistrze (teczce, reklamówce czy raportówce) musiało starczyć miejsca na drugie śniadanie. W latach 50. i 60. ubiegłego wieku zapakowane, zamiast w śniadaniówkę, w specjalny płócienny woreczek. Czasem na zajęciach technicznych dziewczynki pracowicie szyły, a potem wyszywały takie Woźniak pamięta, że w pierwszych klasach do śniadania dostawała kakao, Anita i Grzegorz na przerwie śniadaniowej pili ciepłe mleko (zawsze były awantury o kożuchy pływające w tym mleku). Monice herbatkę parzyła w klasie nauczycielka, ale na herbatkę musieli wcześniej zrzucić się rodzice. Michał podtrzymuje tradycję rodziców – dostaje do śniadania szkolne mleko w kartoniku, a na dodatek dwa razy w tygodniu warzywa lub owoce.– Śniadanie najlepiej jadło się w toalecie – śmieje się Anita. – Siadałyśmy z dziewczynami na szerokich parapetach, wcinałyśmy kanapki i na potęgę był obiad w stołówce. Nauczyciele siadali przy swoim stole, a uczniowie przy swoich stolikach.– Wszystkie przykryte były obrusami z ceraty – wspomina Bożena Woźniak – a jedzenie podawała nam jedna z dwóch zatrudnionych w szkole pamięta zupę nalewaną z wiadra. Zupę mógł zjeść każdy uczeń, płaciło się tylko za drugie danie.– U był katering – uśmiecha się Monika. – Skończyły się darmowe zupy dla uczeń mógł się zabrać do pracy na lekcjach. Monika i Michał śmieją się, patrząc na zdjęcia ławek z kałamarzami. Oni znają już tylko stoliki z krzesełkami dopasowanymi do wzrostu uczniów. Tablica niewiele się różni od tej z połowy dwudziestego wieku – ma inny kolor. Jest zielona, a nie czarna.– U nas w podstawówce i gimnazjum w niektórych gabinetach były tablice na specjalne mazaki – uśmiecha się Asia, szesnastoletnia sąsiadka Anity i Grzegorza. – Mieliśmy także cud techniki, tablice interaktywne. W gimnazjum nie pamiętam, żeby wykorzystano je do jakieś lekcji. A w podstawówce może ze trzy razy. Zresztą wisiała w gabinecie do religii, a nasza katechetka nie miała ochoty pokazywać nam jej Michał i Asia znajdują jeden wspólny element wszystkich klas: głośnik zawieszony nad Woźniak pamięta, że w technikum ekonomicznym był projektor i w auli puszczano uczniom filmy. Anita i Grzegorza zamyślają się – może w świetlicy stał jakiś telewizor, ale szkoła lat 80. nie była szczególnie dobrze wyposażona. Do nauki wystarczały normalne pomoce: mapy, różne tablice, mikroskop i nieśmiertelne drewniane linijki, którymi posługiwano się przy tablicy na matematyce. – Taką linijką można było oberwać po łapie – mówi Grzegorz. – W technikum mieliśmy nauczyciela, który potrafił strzelić wskaźnikiem po karku. Ale nikt się nie Woźniak kręci głową. U niej w szkole nie stosowano kar cielesnych. Zdarzyło się stanie w kącie lub za drzwiami na korytarzu. I przepisywanie po kilkaset razy: „Nie będę rozmawiał na lekcjach”.Monika i Michał patrzą na siebie zdumieni: – Linijką po łapach? W jakich czasach wy żyliście? Dzisiaj nauczyciele nawet za bardzo nie krzyczą...– Byli tacy profesorowie, przed którymi uczniowie stawali prawie na baczność – mówi Bożena Woźniak. – Ale byli i tacy, którzy nie potrafili zapanować nad klasą.– Nauczycielka francuskiego, jak chciała żebyśmy się uczyli lub odpowiadali na jej pytania to przekupywała nas cukierkami – śmieje się wzrusza ramionami: – Teraz jest tak samo, są nauczyciele, których uczniowie szanują i tacy, którzy nie mają żadnego posłuchu w się za to biurko nauczyciela. Anita, jej mama i Grzegorz pamiętają, że na stoliku leżał dziennik, jakiś kalendarz i obowiązkowo stała szklanka z kawą lub herbatą.– Nauczycielki gotowały wodę w klasie, takimi grzałkami turystycznymi – mówi na biurku, obok dziennika, jest stos papierów do wypełnienia, a w młodszych klasach sporo kserowanek dla uczniów. Asia dodaje, że w jej gimnazjum nauczyciele mieli też komputery. Inna sprawa, że w większości były to stare w latach 80. uczniowie biegali po dziennik klasowy, jeśli nauczyciel go zapomniał. Teraz to ważny dokument, którego uczeń nie ma prawa wziąć do ręki. I są szafki. Anita wzdycha, że to prawdziwa rewolucja. Szafki w szatniach i te w klasach na podręczniki i przybory szkolne. Zmieniły się sposoby porozumiewania się nauczycieli z rodzicami.– Każdy obowiązkowo miał dzienniczek, do którego nauczyciel wpisywał każdą ocenę – mówi Anita.– Czasem nawet dwa dzienniczki, jeden dla nauczycielki, drugi dla mamy – śmieje się Grzegorz.– Dzisiaj są e-dzienniki, które teoretycznie pozwalają rodzicom na codzienną kontrolę szkolnych poczynań dzieci – dodaje Anita. – Ale ja wolałam papierowe dzienniczki, mam problemy z nie ukrywa, że tęskni za szkolnymi zabawami i żałuje, że nie można już w szkole organizować studniówek czy balów gimnazjalnych.– Szkolna zabawa miała swój urok – śmieje się Anita, absolwentka sfeminizowanego liceum pielęgniarskiego. – Kiedy przyszli zaprosić nas na potańcówkę chłopcy z technikum, omal nie pospadałyśmy ze schodów z Woźniak wspomina swoje zabawy szkolne: – Tylko do godziny ósmej i tylko w białych bluzeczkach do granatowych spódnic.– W białej bluzce? Żartujesz, mamo – mówi Anita.– Skądże, bluzka i spódniczka, żadnych uważa, że dzisiaj w szkole jest więcej procedur – regulamin szkoły, regulamin oceniania, papierologia.– Kiedyś uczeń miał prawa i obowiązki, dzisiaj ma same prawa – stwierdza. – Niestety, nie przekłada się to na wiedzę. Jest taki dowcip o maturach. Matura z matematyki, rok 1963: drwal dostaje 100 złotych za metr ściętego drewna. 4/5 z tych stu złotych to koszty uzyskania. Oblicz, ile zarobi drwal. Matura z matematyki, rok 2013: drwal dostaje sto złotych za metr ściętego drewna. Pokoloruj drwala...Reformy, które zmieniały szkołęZaraz po II wojnie światowej szkolnictwo wyglądało tak, jak pod koniec 20-lecia międzywojennego. Ale nie trwało to po wyborach do Sejmu Ustawodawczego w 1948 roku władza zakasała rękawy, by ofensywę ideologiczną przeprowadzać też w szkołach. Podstawą miała być ideologia marksistowsko--leninowska, przedstawiająca Związek Radziecki jako głównego sojusznika Polski Ludowej. W programie obowiązkowym pojawił się język rosyjski. Wprowadzono także 7--klasową szkołę podstawową, która była obowiązkowa. Chodzili do niej uczniowie w wieku od 7 do 14 lat. Edukację można było kontynuować w szkołach ogólnokształcących lub zawodowych, przygotowujących młodzież do pracy w rozrastającym się przemyśle. Ustawa z 1958 roku umożliwiała zatrudnienie młodych ludzi w fabryce, o ile kontynuowali swoją edukcję. By wyjść naprzeciw tym potrzebom, tworzone były szkoły przyzakładowe. Kolejną reformę szkolną wprowadzono ustawą z 1961 roku. Reorganizowała ona szkoły podstawowe, dodając im jedną klasę. Na mocy prawa obowiązek szkolny przedłużony został do 17. ro-ku życia. Potwierdzono także świecki charakter szkoły, przenosząc naukę religii do sal katechetycznych. W latach 1962-1971 zwiększono nakłady na oświatę, która otrzymała dodatkowy zastrzyk pieniędzy zebranych pod hasłem „1000 szkół na 1000-lecie Państwa Polskiego”. W efekcie w ciągu sześciu lat wybudowano blisko 1200 „tysiąclatek”. W 1971 r. rozpoczęto prace nad nowym modelem edukacyjnym, które miały np. stworzyć 10-letnią szkołę średnią. Koncepcję porzucono 10 lat później ze względu na niezbyt jasny charakter zmian oraz brak środków szkolnictwa przeorganizowała reforma oświatowa, która została opracowana przez rząd Jerzego Buzka w 1999 roku. Czas nauki w szkole podstawowej skrócono do 6 klas. Stworzono od postaw gimnazjum, do którego uczniowie chodzą przez trzy lata. Kolejnym etapem edukacji są szkoły ponadgimnazjalne: trzyletnie licea ogólnokształcące, czteroletnie technika lub trzyletnie szkoły zawodowe. Powstały też trzyletnie licea profilowane. Nad systemem zewnętrznych egzaminów czuwa Centralna Komisja przełom dokona się w 2014 roku, kiedy to rodzice nie będą mieli już wyboru i poślą sześciolatki do pierwszej klasy. AMW

Mak znany jest od tysięcy lat. W starożytnych tekstach medycznych opisuje się go jako środek uśmierzający ból. Właściwości przeciwbólowe mak zawdzięcza obecności morfiny w mleczku makowym, z którego produkuje się substancję narkotyczną, czyli opium. Opium było niegdyś bardzo popularne. Używano go nawet do uspokajania płaczących niemowląt. Współcześnie nadal

jak sie nazywa chiński drwal